Mae’r dull o gefnogi plant sydd ag anawsterau dysgu yn newid. Mae Llywodraeth Cymru wedi pasio deddfwriaeth newydd, a elwir yn Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol (Cymru) 2018, a 220622-y-cod-anghenion-dysgu-ychwanegol-ar-cymru-2021.pdf (llyw.cymru) a fydd yn disodli'r holl ddeddfwriaeth a chanllawiau presennol ynghylch anghenion addysgol arbennig.

​

Mae’r prif newidiadau yn cynnwys:

• dod â'r holl systemau presennol ynghyd mewn un system newydd ar gyfer ADY

• bod yn fwy dysgwr-ganolog

• darparu'r un hawliau i ddysgwyr beth bynnag fo'u hoedran neu leoliad

• gwella pontio rhwng lleoliadau

• darparu darpariaeth Gymraeg lle bo angen

• bod yn system deg a thryloyw i bawb

 

Mae Llywodraeth Cymru yn gobeithio y bydd y newidiadau hyn yn golygu y bydd plant a’u rhieni a phobl ifanc yn:

• cael y cymorth sydd ei angen arnynt yn gynt

• chwarae mwy o ran wrth wneud penderfyniadau am eu bywydau a’r cymorth sydd ei angen arnynt

• gallu dod o hyd i wybodaeth yn haws nag o'r blaen

• cael eu cefnogi os ydynt yn anghytuno â phenderfyniadau

• gallu apelio yn erbyn penderfyniadau i'r tribiwnlys addysg

 

Mae’r gyfraith newydd yn dweud bod ‘plentyn’ yn golygu unigolyn o dan oedran ysgol gorfodol (16 oed), tra bod ‘person ifanc’ yn rhywun rhwng 16 a 25 oed dros oedran ysgol gorfodol.

Bydd plant a phobl ifanc sydd ag anghenion addysgol arbennig ac anableddau nawr yn cael cymorth am gyfnod hwy gan ddefnyddio un system.  Efallai y bydd rhai pobl ifanc yn gallu cael cymorth tan 25 oed.

Mae’r llywodraeth eisiau i blant, eu rhieni a phobl ifanc gael mwy o lais am y cymorth sydd ei angen arnynt.

 

Ar gyfer pobl ifanc 16 oed neu hŷn, nhw fydd y prif berson sy’n gwneud penderfyniadau, fodd bynnag efallai y byddan nhw eisiau gofyn i’w rhieni eu helpu i wneud penderfyniadau o hyd. Gallant hefyd ofyn am wybodaeth, cyngor ac eiriolaeth gan rywun diduedd.

 

Bydd y system newydd hon yn diogelu hawliau pob plentyn, waeth beth fo graddau eu hanghenion dysgu ychwanegol.

​

Beth sy'n digwydd nawr?

Mae anghenion dysgu’r rhan fwyaf o blant a phobl ifanc yn cael eu diwallu trwy gymorth cyffredinol yn yr ystafell ddosbarth a all gynnwys, ‘dal i fyny’ , ‘gwaith grŵp bach’ a mynediad at gynorthwyydd addysgu.  Fodd bynnag, mae plant a phobl ifanc ag anghenion addysgol arbennig yn cael cymorth ychwanegol neu wahanol i’r hyn a ddarperir fel arfer, a amlinellir yn un o’r canlynol:

• Datganiad o Anghenion Addysgol Arbennig

• Cynllun Addysg Unigol

• Cynllun Dysgu a Sgiliau 

​

Beth sy'n Newid?

O fis Medi 2021, dros gyfnod o dair blynedd,  bydd system Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) newydd yn dechrau i ddisodli'r system Anghenion Addysgol Arbennig (AAA) flaenorol. Yn ogystal â'r newid enw, mae cyfrifoldebau tuag at blant a phobl ifanc ag ADY yn newid hefyd.

Bydd gan bob plentyn ag Anghenion Dysgu Ychwanegol Gynllun Datblygu Unigol a fydd yn disodli’r Datganiad AAA, Cynllun Addysg Unigol neu Gynllun Dysgu a Sgiliau cyfredol.

Bydd gan ddysgwyr ag unrhyw lefel o Anghenion Dysgu Ychwanegol sydd angen Darpariaeth Dysgu Ychwanegol (DdY) ar eu cyfer, hawl i CDU sy’n amlinellu eu hanghenion cymorth.  Bydd y system newydd hon yn diogelu hawliau pob plentyn, waeth beth fo graddau eu hanghenion dysgu ychwanegol.

​

Pan wneir y newidiadau, beth fydd yn digwydd i ddatganiadau presennol?

Bydd unrhyw ddatganiadau presennol yn parhau i fod yn ddogfennau cyfreithiol hyd nes y bydd CDU yn cael eu disodli neu hyd nes y bydd yr awdurdod lleol yn dweud wrthych ei fod yn bwriadu dod â datganiad i ben. (gweler y wybodaeth ar beth os oes gennyf ddatganiad o hyd)

​

Y ‘Dyletswydd Gwneud Penderfyniad’ newydd ar Ysgolion, Colegau ac Awdurdodau Lleol

Pan fydd ysgol neu goleg neu ALl yn cael ei ‘hysbysu’ y gallai fod gan blentyn neu berson ifanc anghenion dysgu ychwanegol [ADY], RHAID iddo benderfynu a oes gan y plentyn neu’r person ifanc hwnnw anghenion dysgu ychwanegol oni bai:

 

• bod cynllun datblygu unigol (CDU) eisoes yn ei le ar gyfer y plentyn neu’r person ifanc

• bod penderfyniad eisoes wedi’i wneud a’r ysgol yn fodlon nad yw anghenion y plentyn wedi newid ers y penderfyniad hwnnw ac nad oes unrhyw wybodaeth newydd;

• nid yw’r person ifanc (16+) yn cydsynio (cytuno) i’r penderfyniad gael ei wneud

​

Pa rôl sydd gan blant, eu rhieni, a phobl ifanc yn y broses?

Ysgolion, colegau ac awdurdodau lleol  weithio mewn partneriaeth â rhieni, gofalwyr, plant a phobl ifanc i baratoi CDU ar gyfer plant a phobl ifanc ag ADY.

Mae’r system newydd yn rhoi’r dysgwr wrth galon popeth sy’n digwydd a Llywodraeth Cymru

disgwyl i ysgolion, SABau ac awdurdodau lleol fabwysiadu dull sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn wrth gynllunio ar gyfer, a

cefnogi plant a phobl ifanc.

 

Deddf ADY 2018  dweud bod barn, dymuniadau a theimladau plant, rhaid ystyried eu rhieni a phobl ifanc ar bob cam o'r CDUproses.